บทความ, ปลายประสาทอักเสบ
โรคปลายประสาทอักเสบ
15
ส.ค.
ส.ค.
โรคปลายประสาทอักเสบ เป็น ผลมาจากความเสียหาย ต่อ เส้นประสาท ที่ อยู่นอก สมองและไขสันหลัง (เส้นประสาทส่วนปลาย) มักทำให้เกิดอาการอ่อนแรง ชา และปวด มักเกิดขึ้นที่มือและเท้า นอกจากนี้ยังสามารถส่งผลกระทบต่อส่วนอื่น ๆ และการทำงานของร่างกายรวมถึงการย่อยอาหาร การถ่ายปัสสาวะ และการไหลเวียนโลหิต.
ระบบประสาทส่วนปลายของ พวกเรา ทำงานโดย ส่งข้อมูลจากสมองและไขสันหลัง (ระบบประสาทส่วนกลาง) ไปยังส่วนอื่นๆ ของร่างกาย เส้นประสาทส่วนปลายยังส่งข้อมูลทางประสาทสัมผัสและไปยังระบบประสาทส่วนกลาง. โดยเส้นประสาทส่วนปลายอาจเกิดจากการบาดเจ็บ การติดเชื้อ โดยที่พวกเราไม่รู้ตัว และ ปัญหาการเผาผลาญ สาเหตุทางพันธุกรรม และการสัมผัสสารพิษ สาเหตุที่ทำให้ เกิดปลายประสาทอักเสบ พบบ่อยในกลุ่มผู้ป่วยเบาหวาน และผู้ที่มีแนวโน้มของการเป็น โรคเบาหวาน.
- โรคเบาหวาน เป็นสาเหตุที่พบบ่อยที่สุดของการเกิดปลายประสาทอักเสบ โดยครึ่งหนึ่งของผู้ป่วยโรคเบาหวานมีโอกาสเป็นปลายประสาทอักเสบ
- เกิดบาดแผลหรือการกดทับที่เส้นประสาท บาดแผลที่อาจทำให้เส้นประสาทเกิดความเสียหาย เช่น อุบัติเหตุจากการขับขี่ยานพาหนะ หกล้ม หรือบาดเจ็บจากการเล่นกีฬา และการกดทับที่อาจทำให้เส้นประสาทเกิดความเสียหาย เช่น ใส่เฝือก ใช้ไม้ค้ำ หรือการทำท่าทางซ้ำ ๆ เช่น พิมพ์งานมาก ๆ
- โรคทางภูมิคุ้มกัน ได้แก่ โรคโจเกรน (Sjogren’s Syndrome) ลูปัส (Lupus) โรคข้อรูมาตอยด์ (Rheumatoid Arthritis) กลุ่มโรคโรคกิลแลง-บาร์เร (Guillain-Barre Syndrome) โรคเส้นประสาทอักเสบเรื้อรัง (Chronic Inflammatory Demyelinating Polyneuropathy: CIPD) และการอักเสบของผนังหลอดเลือด (Necrotizing Vasculitis)
- ความผิดปกติทางพันธุกรรม เช่น โรค Charcot-Marie-Tooth ซึ่งเป็นโรคทางระบบประสาททางพันธุกรรม
- การติดเชื้อ ไม่ว่าจะเป็นการติดเชื้อไวรัสหรือแบคทีเรียบางชนิด รวมไปถึงโรคไลม์ (Lyme Disease) โรคงูสวัด การติดเชื้อไวรัสเอ็บสไตบาร์ (Epstein-Barr Virus) ไวรัสตับอักเสบ ซี โรคเรื้อน โรคคอตีบ หรือเอชไอวี ทำให้เกิดปลายประสาทอักเสบได้ทั้งสิ้น
- สัมผัสกับสารพิษ การสัมผัสกับสารเคมีที่เป็นพิษหรือโลหะหนักอาจทำให้ปลายประสาทอักเสบได้
- การใช้ยารักษาโรคบางชนิด โดยเฉพาะผู้ที่รักษามะเร็งด้วยเคมีบำบัด (Chemotherapy) มีโอกาสเกิดปลายประสาทอักเสบได้
- การติดสุรา การเลือกรับประทานอาหารที่ไม่ดีหรือขาดโภชนาการที่ดีของผู้ที่ติดสุรา อาจทำให้ร่างกายขาดวิตามิน ซึ่งเป็นสาเหตุให้ปลายประสาทอักเสบได้
- เนื้องอก เนื้องอกและมะเร็งอาจเกิดขึ้นที่เส้นประสาทหรือกดทบเส้นประสาทได้ นอกจากนี้ มะเร็งบางชนิดที่เกี่ยวข้องกับการตอบสนองภูมิคุ้มกันร่างกายสามารถทำให้เกิดโรคเส้นประสาทหลายเส้น (Polyneuropathy) ซึ่งหมายถึงโรคของระบบประสาทที่เกิดจากมะเร็ง (Paraneoplastic Syndrome)
- การขาดวิตามิน ได้แก่ วิตามิน บี 1 วิตามิน บี 6 วิตามิน บี 12 วิตามิน อี และไนอาซิน เป็นส่วนสำคัญที่อาจทำให้เกิดปลายประสาทอักเสบหรือสุขภาพของระบบประสาทผิดปกติได้
- ความผิดปกติของไขกระดูก ซึ่งรวมไปถึงโรคเส้นประสาทที่เกิดจากการสะสมของโปรตีนที่ผิดปกติ โรคมะเร็งกระดูก มะเร็งต่อมน้ำเหลือง และโรคอะไมลอยด์โดซิส (Amyloidosis)
- โรคอื่น ๆ ได้แก่ โรคไต โรคตับ ความผิดปกติของเนื้อเยื่อเกี่ยวพัน และภาวะต่อมไทรอยด์ทำงานเกิน
ผู้ที่เป็นโรคระบบประสาทส่วนปลายมักจะอธิบายความเจ็บปวดว่าถูกแทง แสบร้อน หรือ รู้สึกเสียวซ่า ในหลายกรณี อาการจะดีขึ้น รักษาโดยยา ที่ช่วยลดความเจ็บปวดของเส้นประสาทส่วนปลาย.ทุกเส้นประสาทในระบบส่วนปลายของคุณมีหน้าที่เฉพาะ ดังนั้นอาการต่างๆ จึงขึ้นอยู่กับประเภทของเส้นประสาทที่ได้รับผลกระทบ เส้นประสาทโดยแบ่งออกเป็น:
- เส้นประสาทรับความรู้สึก เช่น อุณหภูมิ ความเจ็บปวด การสั่นสะเทือน หรือการสัมผัส จากผิวหนัง
- เส้นประสาทสั่งการที่ควบคุมการเคลื่อนไหวของกล้ามเนื้อ
- เส้นประสาทอัตโนมัติที่ควบคุมการทำงานต่างๆ เช่น ความดันโลหิต เหงื่อ อัตราการเต้นของหัวใจ การย่อยอาหาร และการทำงานของกระเพาะปัสสาวะ
ภาวะแทรกซ้อนของปลายประสาทอักเสบ ภาวะแทรกซ้อนของปลายประสาทอักเสบที่อาจเกิดขึ้น ได้แก่
-
- เกิดบาดแผลที่ผิวหนังและแผลไหม้ โดยผู้ป่วยอาจไม่รู้สึกถึงอุณหภูมิที่เปลี่ยนแปลงหรืออาการเจ็บบริเวณที่เกิดบาดแผลดังกล่าวเนื่องจากอาการชา
- เกิดการติดเชื้อ ไม่ว่าจะเป็นเท้าหรือส่วนอื่น ๆ ของร่างกายที่ไร้ความรู้สึกจากปลายประสาทอักเสบอาจเกิดการบาดเจ็บโดยที่ผู้ป่วยไม่รู้ตัวได้ ดังนั้น ผู้ป่วยควรตรวจสอบบริเวณดังกล่าวอยู่เสมอและรักษาแผลหรือการบาดเจ็บที่เกิดขึ้นก่อนจะนำไปสู่การติดเชื้อ โดยเฉพาะในผู้ที่เป็นโรคเบาหวาน
- หกล้ม เพราะเมื่อร่างกายอ่อนแอและไร้ความรู้สึกของอาจทำให้ร่างกายเสียสมดุลและทำให้ผู้ป่วยหกล้มได้ง่าย
อาการและอาการแสดงของเส้นประสาทส่วนปลาย
- เริ่มมีอาการชา เหน็บ หรือรู้สึกเสียวซ่าที่เท้าหรือมือ ซึ่งสามารถลุกลามไปถึงขาและแขนได้
- ปวดแสบปวดร้อน วูบวาบ ปวดแสบปวดร้อน
- ไวต่อการสัมผัสมาก ปวดระหว่างทำกิจกรรมที่ไม่ควรทำให้เกิดอาการปวด เช่น ปวดเท้าเวลาใส่น้ำหนักหรือเมื่ออยู่ใต้ผ้าห่ม
- กล้ามเนื้ออ่อนแรง รู้สึกราวกับว่าคุณกำลังสวมถุงมือหรือถุงเท้า
- อาจทำให้ถึงกับเป็น อัมพาตได้ หากเส้นประสาทได้รับผลกระทบอย่างหนักโดยไม่ทันรักษา
ภาวะสุขภาพที่อาจทำให้เกิดโรคระบบประสาทส่วนปลาย ได้แก่:
- โรคภูมิต้านตนเอง เหล่านี้รวมถึงกลุ่มอาการของโจเกรน, โรคลูปัส, โรคไขข้ออักเสบ, โรคกิลแลง-บาร์เร, โรคโพลีเนอโรพาทีที่ทำลายการอักเสบเรื้อรังและหลอดเลือดอักเสบ
- โรคเบาหวาน เป็น สาเหตุที่พบบ่อยที่สุด ในบรรดาผู้ป่วยโรคเบาหวานมากกว่าครึ่งจะพัฒนาลุกลามทำมีปัญหาเกิดปลายประสาทอักเสบ
- โรคระบบประสาทบางประเภท การติดเชื้อ ซึ่งรวมถึงการติดเชื้อไวรัสหรือแบคทีเรียบางชนิด เช่น โรคไลม์ โรคงูสวัด ไวรัส Epstein-Barr ไวรัสตับอักเสบบีและซี โรคเรื้อน โรคคอตีบ และเอชไอวี
- ความผิดปกติที่สืบทอดมา ความผิดปกติเช่นโรค Charcot-Marie-Tooth เป็นต้น
- โรคทางระบบประสาทประเภทพันธุกรรม เนื้องอก การเจริญเติบโต มะเร็ง (มะเร็ง) และ noncancerous (ไม่เป็นพิษเป็นภัย) สามารถพัฒนาบนเส้นประสาทหรือกดทับเส้นประสาท
- นอกจากนี้ โรคประจำตัวอาจเกิดขึ้นจากมะเร็งบางชนิดที่เกี่ยวข้องกับการตอบสนองทางภูมิคุ้มกันของร่างกาย เหล่านี้เป็นรูปแบบหนึ่งของโรคความเสื่อมที่เรียกว่ากลุ่มอาการพารานีโอพลาสติก ความผิดปกติของไขกระดูก ซึ่งรวมถึงโปรตีนที่ผิดปกติในเลือด (monoclonal gammopathies) รูปแบบของมะเร็งกระดูก (myeloma) มะเร็งต่อมน้ำเหลืองและโรค amyloidosis ที่หายาก โรคอื่นๆ.
- ซึ่งรวม ถึง โรคไต โรคตับ ความผิดปกติของเนื้อเยื่อเกี่ยวพัน และ ต่อมไทรอยด์ พร่อง
เมื่อไหร่ควรไปพบแพทย์
ไปพบแพทย์ทันทีหากคุณสังเกตเห็นอาการ รู้สึกเสียวซ่า อ่อนแรง หรือปวดที่มือหรือเท้าของคุณ การวินิจฉัยและการรักษาตั้งแต่เนิ่นๆ เป็นโอกาสที่ดีที่สุดในการควบคุมอาการของคุณและป้องกันความเสียหายเพิ่มเติมต่อเส้นประสาทส่วนปลายของคุณ
วิธีการรักษาปลายประสาทอักเสบ โดย การใช้ยารักษา
- ยาบรรเทาอาการปวด ยาที่ซื้อใช้เอง เช่น ยาลดการอักเสบ (NSAIDs)ใช้บรรเทาอาการที่ไม่รุนแรง แต่หากมีอาการรุนแรง แพทย์อาจแนะนำให้ใช้ยาแก้ปวด นอกจากนั้น ยารักษาโรคที่มีส่วนประกอบของโอปิออยด์ (Opioid) เช่น ยาทรามาดอล (Tramadol) ยาออกซิโคโดน (Oxycodone) อาจทำให้ผู้ป่วยติดใช้ยาได้ โดยยาประเภทนี้จะสั่งโดยแพทย์เท่านั้นและจะใช้เมื่อการรักษาชนิดอื่นไม่ได้ผล
- ยาต้านชัก เช่น ยากาบาเพนติน (Gabapentin) และยาพรีกาบาลิน (Pregabalin) ถูกพัฒนาเพื่อนำมาใช้ในการรักษาโรคลมชักหรือโรคลมบ้าหมู โดยอาจมีผลข้างเคียงเกิดขึ้นได้ เช่น เวียนศีรษะ ง่วงซึม เป็นต้น
- ยาใช้เฉพาะที่ เช่น ยาครีมแคปไซซิน (Capsaicin) ซึ่งจะช่วยลดอาการที่เกิดจากประสาทส่วนปลายอักเสบ ซึ่งการใช้ยาครีมอาจทำให้ผิวหนังแสบและเกิดการระคายเคือง แต่อาการจะดีขึ้นเมื่อเวลาผ่านไป หรือยาลิโดเคน (Lidocaine) แบบแผ่นแปะ เป็นอีกทางเลือกในการรักษาที่ช่วยลดอาการปวดโดยแปะแผ่นแปะลงบนผิวหนังบริเวณที่มีอาการ แต่อาจทำให้เกิดผลข้างเคียง เช่น ง่วงซึม เวียนศีรษะ ชา เป็นต้น
- ยาแก้ซึมเศร้า ยากลุ่มไตรไซคลิก (Tricyclic) เช่น ยาอะมิทริปไทลีน (Amitriptyline) ยาด็อกเซปิน (Doxepin) ยานอร์ทริปไทลีน (Nortriptyline) นำมาใช้เพื่อบรรเทาอาการปวดที่เกี่ยวข้องกับกระบวนการทำงานของสารเคมีในสมองและไขสันหลังที่ทำให้เกิดความรู้สึกเจ็บปวด นอกจากนั้น ยังมียาที่นำมาใช้รักษาอาการเจ็บปวดของปลายประสาทอักเสบที่มีสาเหตุมากจากโรคเบาหวาน เช่น ยาเอสเอ็นอาร์ไอ (Serotonin and Norepinephrine Reuptake Inhibitor: SNRI) และ ยาเวนลาฟาซีน (Venlafaxine) แต่อาจมีผลข้างเคียง เช่น ปากแห้ง คลื่นไส้ ง่วงซึม เวียนศีรษะ เบื่ออาหารและท้องผูก
การบำบัดเพื่อช่วยบรรเทาอากา โรคปลายประสาทอักเสบ อาจทำได้โดยวิธีต่าง ๆ ดังนี้
- การใช้ไฟฟ้ากระตุ้นเส้นประสาทผ่านทางผิวหนังเพื่อลดความเจ็บปวด (Transcutaneous Electrical Nerve Stimulation: TENS) นำขั้วไฟฟ้าติดไว้บนผิวหนัง และส่งกระแสไฟฟ้าอ่อน ๆ ความถี่หลายรูปแบบ ซึ่งโดยทั่วไปจะใช้วิธีนี้เป็นเวลา 30 นาทีต่อวัน เป็นระยะเวลาประมาณ 1 เดือน
- การเปลี่ยนถ่ายน้ำเหลือง (Plasma Exchange) และการบำบัดรักษาด้วยอิมมูโนโกลบูลิน (Intravenous Immune Globulin) เป็นขั้นตอนที่จะช่วยยับยั้งระบบภูมิคุ้มกัน ซึ่งจะมีประโยชน์กับผู้ป่วยที่มีปัญหาภาวะการอักเสบบางชนิด การเปลี่ยนถ่ายน้ำเหลือง จะเป็นการนำเลือดออก นำแอนติบอดี้และโปรตีนออกจากเลือด และนำเลือดที่ถูกกรองแล้วกลับเข้าไปในร่างกาย ส่วนการบำบัดรักษาด้วยอิมมูโนโกลบูลิน ผู้ป่วยจะได้รับโปรตีนในระดับสูงที่ทำหน้าที่เหมือนกับแอนติบอดี้
- กายภาพบำบัด สำหรับผู้ป่วยที่ร่างกายอ่อนแอ การกายภาพบำบัดจะช่วยพัฒนาการเคลื่อนไหวของร่างกายได้ นอกจากนั้น ผู้ป่วยอาจต้องใช้เครื่องช่วยพยุง ไม้เท้า นั่งรถเข็นคนพิการ หรือเครื่องช่วยเดิน
- การผ่าตัด สำหรับผู้ป่วยที่มีสาเหตุจากการกดทับที่เส้นประสาท เช่น การกดทับจากเนื้องอก อาจมีความจำเป็นต้องได้รับการผ่าตัดเพื่อลดแรงกดทับ
การป้องกันขั้นพื้นฐานหากคุณมีปัญหาอาการปลายประสาทอักเสบ
วิธีที่ดีที่สุดในการป้องกัน โรคปลายประสาทอักเสบ คือ
- การจัดการสภาวะทางการแพทย์ที่ทำให้คุณตกอยู่ในความเสี่ยง เช่น โรคเบาหวาน โรคพิษสุราเรื้อรัง หรือโรคข้ออักเสบรูมาตอยด์
- เลือกไลฟ์สไตล์เพื่อสุขภาพ นิสัยเหล่านี้จะช่วยสนับสนุนสุขภาพเส้นประสาทของคุณ คือ การรับประทานอาหารที่อุดมไปด้วยผลไม้ ผัก ธัญพืชไม่ขัดสี และโปรตีนไร้มันเพื่อให้เส้นประสาทแข็งแรง
- ป้องกันการขาดวิตามินบี 12 โดยการรับประทานเนื้อสัตว์ ปลา ไข่ อาหารที่มีไขมันต่ำ และซีเรียลเสริม หากคุณเป็นมังสวิรัติหรือวีแก้น ซีเรียลเสริมเป็นแหล่งวิตามิน B-12
- ออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ ให้พยายามออกกำลังกายอย่างน้อย 30 นาทีถึงหนึ่งชั่วโมง อย่างน้อยสามครั้งต่อสัปดาห์
- หลีกเลี่ยงปัจจัยที่อาจทำให้เส้นประสาทเสียหาย รวมถึงการเคลื่อนไหวซ้ำๆ ตำแหน่งที่กดทับเส้นประสาท การสัมผัสกับสารเคมีที่เป็นพิษ การสูบบุหรี่ และการดื่มสุรามากเกินไป
- หรือ เลือกดูแลสุขภาพ ด้วย ผลิตภัณฑ์สารสกัดจากธรรมชาติ ของบริษัทเรา โดยเป็นอีกหนึ่งทางเลือก ควบคู่กับการรักษาทางการแพทย์ ใน โรงพยาบาล
ไม่ว่าจะเลือก ดูแลตัวเอง ด้วยวิธีไหน Detox for Life สมุนไพรเพื่อสุขภาพ ก็ อยากให้ทุกๆ ท่าน มีสุขภาพที่สมบูรณ์และแข็งแรง ปราศจากซึ่งโรคภัยไข้เจ็บใดๆ. ใช้ชีวิตให้มีความสุขกันนะคะ.
ด้วยรักและปรารถนาดี เป็นกำลังใจให้ทุกท่านค่ะ.❤️️
